Fragmenten van een militair diploma

Deze twee passende fragmenten zijn afkomstig van een gegraveerd militair diploma daterend van tijdens het tweede consulaat van keizer Trajanus, in het jaar 98 van onze jaartelling. Het diploma bestond oorspronkelijk uit een boekje bestaande uit twee geperforeerde bronzen tabletten bijeengehouden door metaaldraad, dat als een soort scharnier fungeerde. De officiële tekst die in cursief schrift is gegraveerd op de binnenzijden van het document, werd in bijzijn van zeven getuigen verzegeld ten einde vervalsing uit te sluiten. Een duplicaat in drukletters, leesbaar voor iedereen, stond op de voor- en achterkant van het diploma. Aangezien deze ‘livretten’ alle een standaardvorm hadden en andere meer complete militaire diploma's uit die tijd bewaard zijn gebleven, is het mogelijk om de originele tekst bijna exact in zijn volledigheid te reconstrueren. 

Dit diploma, dat werd uitgereikt aan soldaten uit de hulptroepen die, in vrijwillige dienst, meer dan 25 jaar in het leger hadden gediend, verleende hen eervol ontslag, honesta missio, wat inhield dat ze met pensioen konden gaan. De privileges die door de keizer aan de houder van het document en zijn nakomelingen werden toegekend, waren het Romeins burgerrecht (civitas Romana) en het recht om een naar Romeins recht geldig huwelijk te sluiten (conubium). De naam van de veteraan, zijn legerkorps evenals de naam van zijn commandant zijn ons onbekend, noch kennen wij zijn rang. Maar de bewaard gebleven opschriften doen veronderstellen dat deze soldaat, die gedemobiliseerd was in Brittania onder de Romeinse gouverneur Titus Avidivs Quietvs, afkomstig was uit de stad Tongeren.

Het diploma werd afgegeven aan de lokale autoriteiten  van de plaats waar de veteraan zich wilde gaan vestigen, vaak zijn geboorteland. Deze verbraken de zegels en zorgden ervoor dat de soldaten de privileges toegewezen kregen die waren aangekondigd in het officiële document, een kopie conform het origineel, dat was afgebeeld in Rome op de muur van de tempel van de vergoddelijkte  Augustus, nabij het heiligdom van Minerva. 

Het diploma uit Flémalle verschaft veel aanwijzingen over de herkomst van de drie ruiterregimenten en de zes infanteriecohorten waartoe de gedemobiliseerde soldaten behoorden, die hadden gediend in Groot-Bretagne.

Numéro d'inventaire FLORA
GC.ARC.01e.1883.50365
Auteur
Fragments d’un diplôme militaire
Année d'exécution
Année 98 après J.-C.
Lieu
Sorti du lit de la Meuse à Flémalle (province de Liège), en 1880
Dimensions
H. : 9.3 cm ; l. : 7.5 cm