Oogartsstempel

Deze rechthoekige parallellepipedumvormige oogartsstempel is gevonden begin juli 1883 in het gehucht ‘Campagne de Stelhain’, in Walshoutem (Houtain-l’Évêque). Het voorwerp dat toevalligerwijze werd ontdekt door een landbouwer, is door het Luiks Archeologisch Instituut aangekocht en in bewaring gegeven van het Archeologisch museum (Curtius).

In de zijkanten van de tablet zijn over twee regels in spiegelbeeld opschriften en letters gegraveerd. Gegraveerde lijnen die als oriëntatie dienden voor de graveerder omkaderen de opschriften over de hele lengte. 

a) TITI CROCODES AD AS
    PRITVDINEM ET SYCOSIS
b) TITI CROCOD
     AD ASPR ET SYCO
c) TITI BASILIVM AD CLA
    RITATEM OPOBALSAM
d) TITI BASILIVM AD
    CLARIT OPOB

De opschriften op de korte kanten zijn een verkorte versie van de opschriften op de lange kanten. Deze vermelden de naam van de arts, in de genitief, de naam van de oogzalf en de naam van de ooginfectie die wordt behandeld. Zo schreef oogarts TITVS medicatie voor op basis van saffraan (Crocodes), of medicatie in de kleur geel van dit kruid, voor het behandelen van granulatie van de oogleden en geneesmiddelen op basis van balsemolie (Opobalsamatum) voor beter zicht.

De ingrediënten die werden gebruikt om de oogzalven te bereiden werden vermalen op een stenen tablet en vervolgens met water of vloeibare gom gemengd. Van op deze manier verkregen pasta werden bolletjes in de vorm van kleine broodjes gevormd waarop een stempel werd gezet waarna ze gedroogd werden. Deze bereidingen op basis van planten of dierlijke substanties (hoorn) of metalen zoals koper, ijzer, lood of zink werden aangelengd met een excipiënt - water of ei - alvorens op het oog te worden aangebracht. 

Er zijn slechts heel weinig oogartsstempels uit de Oudheid gevonden. Zo werden bijvoorbeeld in Lyon in 1985 twintig oogartsstempels gevonden die in een bronzen koffer waren bewaard in graftombe 72, uit het eind van de 2de eeuw na Christus, in de necropolis van La Favorite. Naast de oogartsstempels vond men ook een stenen tablet voor het vermalen en een cilindervormige koker van brons met daarin drie oogheelkundige instrumenten.

Tot op heden zijn er driehonderdzesenveertig oogzalfstempels of oogartsstempels uit het Romeinse Keizerrijk geïnventariseerd, voornamelijk uit Gallië. De studie van deze stempels biedt waardevolle kennis over de farmacopee van de Gallo-Romeinse oogartsen, die bekend stonden om hun behandeling van staar.

Numéro d'inventaire FLORA
GC.ARC.01a.1883.50363
Année d'exécution
Début du 3e siècle ap. J.-C.
Lieu
Walshoutem (Landen, Brabant flamand)
Dimensions
L. 3,8 cm ; larg. 1,8 cm ; Ép. 0,8 cm